Kiedy można uznać herbatę za „starą”? Podobnie jak w życiu, w pewnym momencie po prostu widać, że jest stara. Nie chodzi o 20–30 lat, raczej o 50 lat lub więcej.
Młodość, dojrzewanie i przejście ku dojrzałości
Młodość i dojrzałość to dwie różne energie. Dojrzewanie jest etapem przejściowym – powoli zanikają cechy młodości, a pojawiają się pierwsze oznaki dojrzałości. Część herbat potrafi trwać w tym stanie wiele lat, zależnie od niezliczonych czynników – od zbioru i warunków obróbki, po sposób przechowywania. Nie ma jednego uniwersalnego czynnika, który decyduje o przebiegu dojrzewania i dlatego nie należy sztywno przyjmować uproszczonych cezur powtarzanych w Junnanie (do 5 lat – młody, od 10 – dojrzały, od 20 – stary). Herbata może spędzić etap dojrzewania znacznie dłużej, rozwijając swój smak i aromat w indywidualnym tempie.
Dojrzałość następuje dopiero gdy całkowicie znikają cechy młodości – sheng przestaje być „zielony”. Pojawia się wtedy nowa harmonia, balans i głębia smaku, wynikające z upływu czasu i podążającymi za nim przemianami.
Śmierć herbaty
Ciekawym zjawiskiem jest również „śmierć” herbaty – moment, w którym przestaje się rozwijać i staje się martwa sensorycznie. Dzieje się tak coraz częściej, ponieważ współczesne shengi są produkowane głównie do picia jako młode, a nie do starzenia. Nie każda herbata staje się lepsza z wiekiem.
Wiele z nich traci swój potencjał bardzo szybko, choć w marketingu rzadko się o tym wspomina. To w dużej mierze kwestia interesu – herbata, która ma zyskać na wartości w czasie, jest bardziej atrakcyjna handlowo. Jednak to, że zyska na wartości, nie znaczy, że stanie się lepsza. Zazwyczaj robiona jest tak, by smakowała dobrze tu i teraz, a jej dalsza ewolucja pozostaje nieprzewidywalna. Dopiero po kilku latach, gdy pojawiają się pierwsze cechy dojrzałości, można próbować ocenić jej dalszy kierunek.
Proces dojrzewania jest indywidualny i zależy od wielu czynników, a nawet najlepiej przechowywany sheng może „zakończyć życie” wcześniej, jeśli jego struktura nie pozwala na dalszy rozwój. Dlatego jedynym wiarygodnym przewodnikiem pozostaje własne doświadczenie: regularne degustowanie, obserwacja subtelnych zmian aromatu i smaku oraz cierpliwość w podejściu do procesu dojrzewania.
Nasze herbaty pu-erh typu sheng
Niektóre z naszych herbat mają już pięć lat – to dobry moment, by się im ponownie przyjrzeć:
-
Green Bing Cha 357 g – tradycyjny okrągły placek 357 g (rocznik 2020);
- Green Brick 100 g – klasyczna cegła Sheng (rocznik 2020);
-
Qing Tuo Cha – Gniazdo 100 g (rocznik 2020);
- Elephant Green Pu'er Bing Cha 100 g (rocznik 2021) – zielony bing z motywem słoni na opakowaniu nawiązującym do słynnej wędrówki stada słoni w 2021 roku;
-
Lao Shu Bing Cha – Dzik 100 g – zbiór z dzikich drzew (rocznik 2022);
- Sa Bang 80 g – nie pochodzi z Junnanu (rocznik 2025).
Ewolucja smaku
Na początku dominują nuty kwiatowe, zielona cierpkość i gorycz, zwłaszcza przy liściach ze starych drzew. Z czasem pojawiają się suszone owoce i ciemniejsze tony. W dojrzałości herbata może ewoluować w przeróżnym, nierzadko zaskakującym kierunku. Często zyskuje drzewność, orzechowość czy ziemistość, a smak staje się gładszy i bardziej zbalansowany. Aromat ewoluuje indywidualnie, nadając każdej herbacie unikatowy charakter.
Końcowe refleksje
Intensywność młodego shenga nie gwarantuje, że herbata będzie lepsza w dojrzałości. Dopiero gdy pojawiają się cechy wieku dojrzewania, można próbować przewidzieć jej dalszy rozwój: czy pójdzie w stronę głębi i harmonii, czy raczej zatrzyma się i powoli „wygaśnie”.
W gruncie rzeczy wszystko sprowadza się do doświadczenia i zaufania własnemu podniebieniu. Żaden marketing nie zastąpi bezpośredniego kontaktu z herbatą i własnych obserwacji. Sheng to proces żywy – jego zrozumienie przychodzi z doświadczeniem, które zdobywamy dzięki praktyce uważnej degustacji oraz cierpliwości.
